Zameldowanie oraz wymeldowanie z domu lub mieszkania to temat, który w Polsce jest bardzo specyficzny. Pamiętajmy bowiem, że wielu rodaków lekceważy obowiązek meldunkowy, co skutkuje między innymi zaniżoną oficjalną liczbą ludności dużych miast. Mimo opisywanej sytuacji, nie ma mowy o przywróceniu sankcji za niedopełnienie obowiązku meldunkowego. Nie ma również mowy o tym, żeby zameldowanie potwierdzało prawa jakiejś osoby do mieszkania lub wpływało na eksmisję - wbrew temu, co wciąż sądzi wielu Polaków. Zameldowanie oraz wymeldowanie to czynności jedynie typowo administracyjne, choć niepozbawione pewnego znaczenia. W nawiązaniu do ciekawego wyroku sądowego warto sprawdzić, czy wszyscy współwłaściciele lokum muszą się podpisać na wniosku o wymeldowanie danej osoby.  

Artykuł w dużym skrócie:

• Niedawny wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego potwierdza, że do złożenia wniosku o wymeldowanie nie są potrzebne podpisy wszystkich współwłaścicieli lokum.
• Organ administracji powinien samodzielnie ustalić, czy doszło do trwałego i dobrowolnego opuszczenia lokum przez daną osobę.
• Warto jeszcze raz przypomnieć, że samo zameldowanie lub wymeldowanie nie potwierdza ani też nie kwestionuje praw danej osoby do lokum. Celem systemu meldunków jest m.in. dostarczanie informacji o aktualnej liczbie ludności.

W artykule rozwijamy powyższe wnioski i analizujemy również inne ciekawe aspekty związane z zameldowaniem i wymeldowaniem.

Wyrok: do wymeldowania nie trzeba podpisu współwłaściciela …

Wspomniane już wcześniej, ciekawe orzeczenie sądowe dotyczące wymeldowania zapadło w Gorzowie Wielkopolskim. „Konkretniej rzecz ujmując, chodzi o Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 lutego 2025 r. (sygnatura akt: II SA/Go 564/24)” - informuje Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

W wyroku gorzowskiego sądu czytamy między innymi, że: „Wniosek o wymeldowanie nie musi być złożony przez wszystkich współwłaścicieli. Z treści art. 35 ustawy o ewidencji ludności wynika, że decyzję w sprawie wymeldowania wydaje organ gminy z urzędu lub na wniosek właściciela. Nadto należy uznać, że złożenie wniosku o wymeldowanie nie przekracza czynności zwykłego zarządu (zobacz: art. 199 KC oraz art. 201 KC)”.

W nawiązaniu do czynności zwykłego zarządu warto przypomnieć, że do ich wykonania (zgodnie z artykułem 201 kodeksu cywilnego) potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli rzeczy ruchomej lub nieruchomej. W przypadku braku takiej zgody, każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności. „O kwestiach związanych ze sporem sądowym będzie jeszcze mowa w niniejszym artykule” - dodaje Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

Urząd przed wymeldowaniem powinien dobrze ocenić sytuację

Trzeba również zwrócić uwagę na artykuł 35 ustawy o ewidencji ludności. Zgodnie z tym przepisem, organ gminy z urzędu lub na wniosek właściciela lokum wydaje decyzję w sprawie wymeldowania obywatela polskiego, który opuścił miejsce pobytu stałego albo opuścił miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu i dodatkowo nie dopełnił obowiązku wymeldowania. „Organ administracji powinien ustalić, czy dana osoba faktycznie nie przebywa w domu lub lokalu i czy miało miejsce opuszczenie lokum w sposób trwały oraz dobrowolny” - zwraca uwagę Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

Sąd w wyroku z 13 lutego 2025 r. przypomniał, że opuszczenie miejsca pobytu musi być związane zarówno ze stałym nieprzebywaniem w mieszkaniu, jak i dobrowolnością zmiany miejsca pobytu. Organ administracji publicznej nie może ograniczyć się do bezkrytycznego przyjęcia oświadczenia/uzasadnienia osoby składającej wniosek o wymeldowanie, co niestety czasem ma miejsce i prowadzi do sporów przed sądami administracyjnymi. „Wynika to również z presji wywieranej na urzędnikach przez wnioskodawców, którzy błędnie sądzą, że wymeldowanie przekreśla jakiekolwiek prawa innej osoby do przebywania w ich domu lub lokalu” - komentuje Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

A co wtedy, gdy w tle toczy się spór sądowy o zamieszkiwanie?

Sytuacja staje się z pewnością bardziej skomplikowana, jeśli temat meldunku jest powiązany ze sporem sądowym dotyczącym zamieszkania w danym lokum. Ciekawy w tym kontekście wydaje się na przykład Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 6 września 2012 r. (sygnatura akt: III SA/Lu 189/12). „To orzeczenie wskazuje bowiem, że sprawa sądowa dotycząca wstąpienia w stosunek najmu spornego lokalu, nie jest zagadnieniem wstępnym, które dawałoby podstawę do zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie o wymeldowanie (zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4 KPA)” - podaje Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

Zagadnieniem wstępnym nie jest także tocząca się sprawa o przywrócenie posiadania lokalu, ale urząd powinien wziąć ten fakt pod uwagę przy wydawaniu decyzji o wymeldowaniu. Mówi o tym Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2011 r. (sygn. akt: II OSK 1181/10). „Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 24 października 2012 r. (II SA/Go 561/12) wskazuje natomiast, iż ewentualny sprzeciw współwłaściciela lokalu nie wywoła skutku w postaci odmowy zameldowania, jeżeli dana osoba faktycznie pod danym adresem przebywa” - podkreśla Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

Zameldowanie i wymeldowanie nie rozstrzyga o prawie do lokum

Obydwa wspomniane wyroki gorzowskiego sądu administracyjnego (II SA/Go 561/12 oraz II SA/Go 564/24) przypominają o zasadzie, która jest wciąż aktualna. „Otóż, zarówno zameldowanie, jak i wymeldowanie nie rozstrzyga o tytule prawnym do lokalu, czy też o uprawnieniu do przebywania w nim” - podsumowuje Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości.

Źródło: Magdalena Markiewicz, ekspertka rynku nieruchomości